 |
|
| Babası : Sultan
III. Ahmed Annesi : Mihrimah Sultan Doğduğu Tarih : 28 Ocak 1717 Padişah Olduğu Tarih : 30 Ekim 1757 Ölümü : 21 Ocak 1774 |
Sultan III. Mustafa
Han
III.
Ahmed’in 1717 yılında Emine Mihrişah Sultân’dan dünyaya gelen
oğludur. Laleli Camiinin bânisi olan III. Mustafa, Ekim 1756 yılında
III. Osman’ın vefatı üzerine Osmanlı tahtına oturmuş ve 1769 tarihinden
itibaren de Gâzi ünvanını kullanmıştır. Müneccimlik ve ilm-i nücûma
aşırı bir ilgisi olduğu söylenmektedir. Şâir, hattât ve âlim bir
padişah olan III. Mustafa, sadrazamı Koca Râgıb Paşa olması hasebiyle,
saltanatının ilk on yılını huzur içinde devam ettirmiştir. Râgıb Paşa,
akıllı bir vezirdir ve Padişahın harp ilanı arzularını 6 yıl boyunca
dirâyetle reddetmiştir. 1757’de son cülûs bahşişini veren ve daha sonra
bu âdeti ortadan kaldıran III. Mustafa, devlet hayatındaki problemleri
ıslaha meyilli, malî konularda hassâstır. Süveyş Kanalını açmayı
düşünen devlet adamlarındandır. Kapıkulu Ocaklarını rahatsız etmeden
bazı reformlar yapmaya çalışmış; piyadeye dokunmadan topçu ve bahriye
subayları yetiştiren Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyûn ve Mühendishâne-i
Bahrî-i Hümâyûn’u kurmuştur. 22 Mayıs 1766 yılında büyük İstanbul
depremi onun zamanında olmuştur. Avrupa’da iktidar depremleri
olurken,
Osmanlı Devleti bu depremlerden etkilenmemiştir.
Rusların andlaşmalara aykırı olarak Polonya’ya asker sokması,
Fransızların teşvik etmesi ve Padişah’ın savaşa meyilli olması, Ekim
1768’de Rusya’ya karşı harp ilan edilmesine sebep olmuştur. Çariçe II.
Katerina komutasındaki Rus orduları, önce Kırım Han’ı Giray Han’ın
darbelerine maruz kalmışlar ise de, Osmanlı ordusunun tecrübesiz ve
hazırlıksız olması hasebiyle, 1769 son baharında Polonya’nın kapısı
olan Hotin’i teslim almışlardır.
Karadeniz
Osmanlı Gölü olması
sebebiyle Fin Körfezinden Akdeniz yoluyla sürpriz bir şekilde Mora’ya
Rumlarla birlikte asker çıkaran Ruslar, 1770 Nisan’ında perişan
edildiler; ancak Baltık Filosu ile Ege’ye yönelen Rus kuvvetleri Temmuz
1770’de Koyun Adaları açıklarında Osmanlı gemilerine karşı büyük
kayıplar vererek çekildi; sonra da Çeşme Limanında Osmanlı gemilerine
baskın düzenleyerek çok büyük kayıp verdirdiler. Avrupa’da büyük
akisler uyandıran Çeşme Baskınının intikamı Cezayirli Hasan Paşa
tarafından alındı.
İşte Osmanlı Devleti’nin asırlardır, yani en az 1453 yılından beri
dünyada tek süper güç olarak hayatını devam ettirmesi, bundan sonra
meydana gelecek olaylarla sona erdi. Çünkü Kont Romanzov komutasındaki
Rus kara askerleri Boğdan’ın Kartal (Larga) denilen bir mevkiinde
Sadrazam İvaz-zâde Halil Paşa’yı Ağustos 1770 yılında mağlup ediyor ve
Bender Rusların eline geçiyordu. Rusya bununla da kalmadı ve Kırım’ın
kapısı olan Orkapı’yı kuşattı. Çariçe, Osmanlı Devleti’nden ayrılırsa
bağımsız bir devlet olarak kabul edeceğini söyleyerek Kırım’ı ikiye
böldü ve Kırım Rus işgaline mecburen boyun eğdi (Temmuz 1771). Artık
Osmanlı Devleti dünyanın 1. Devleti olma özelliğini kaybetmişti. 1771
yılı içinde Ruslar Eflak’i yani Romanya’yı işgal ettier. Arkasından
Dobruca’dan Bulgaristan’a giren Rusların bu ilerlemeleri, açtığı harp
sebebiyle devletin başına büyük felâketlerin gelmesine sebep olduğunu
düşünen Padişah’ı zora soktu ve sıkıntılar içinde nüzûl hastalığına
tutularak vefât etti (Ocak 1774). Osmanlı Devleti’nin gerileme dönemini
başlatan Kaynarca Andlaşması, III. Mustafa’nın vefâtından sonra I.
Abdülhamid devrinde imzalanacaktı.
ZEVCELERİ: 1- Ayn’ül-Hayât Baş Kadın Efendi. 2- Mihr-i Şâh Vâlide
Sultân; Baş Kadın Efendi ve III. Selim’in annesi. 3- Rif‘at İkinci
Kadın Efendi. 4- Ayşe Âdil-şah Üçüncü Kadın Efendi. 5- Fehîme Üçüncü
Kadın Efendi. 6- Binnaz Üçüncü Kadın Efendi.
ÇOCUKLARI: 1-Şehzâde
Mehmed. 2-Şehzâde Sultân Selim III. 3-Şah Sultân; 4- Beyhân Sultân; 5-
Hatice Sultân; 6- Fatma Sultân; 7- Hatice Sultân; 8 - Hibetullüh
Sultân; 9- Mihrimah Sultân; 10- Mihrişah Sultân .
Kaynak: Osmanlı Araştırmalar Vakfı
full-width
إرسال تعليق