Rize’de ÇAY Müstahsilinin Sahibi Yok mu ?

210 bin yaş çay üreticisinin olduğu Doğu Karadeniz Bölgesi’nde büyük çoğunluğu Rize’de olmak üzere Trabzon, Artvin ve Giresun illerinde 830 bin dekar alanda 1 milyon çay müstahsili üretim yaparak bölge ekonomisine katkı sağlayarak çay üretiminden geçinmeye çalışıyor...

Yılardan beri Ziraat odasını eleştirdik durduk halen daha eleştiriyoruz.. Peki Rize Ticaret Borsası bugüne kadar Çay müstahsilleri adına, Çay’ın vizyona hangi değeri kattığını bilen varsa lütfen söylesin. Kanunen kesilen bu kadar büyük paralar nereye gitti gidiyor, açıkçası yukarıdaki tabloya bakarak bir üretici olarak müstahsil olarak bende merak ediyorum.

Ancak, gerek bölge ekonomisine gerek Rize’nin can damarı olan yüzbinlerce çay müstahsilinin gerçek anlamda destekleyicisi ve sahibi hiçbir zaman olmamıştır.

2021 yaş çay sezonunun yaklaştığı bu günlerde gübre sezonu gelip çattı. Geçen yıl tonu 2100-2200 civarında seyrederken, bugün gübrenin tonu 2600-2700 dolaylarında seyrediyor.

Doların çıkmasını fırsat bulup gübreye zam üzerine zam yapan emek düşmanları, doların inmesine rağmen fiyatları düşürmediler..

Ancak bugüne kadar bu yanlış işler olurken, özellikle Çay’ın Başkenti RİZE’de,bir Çay üretici olan Ak parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ve Rize halkının temsilcileri ,3 milletvekilinden başta çay üreticilerinin genel sorunları, gübre fiyatları, promosyon, üreticilerden yasal yollar dada olsa, kesilen aidatlar vs gibi konularda hiçbir destekleyici açıklamalarını duymadık!..

Daha geçen günlerde Trabzon CHP Milletvekili Ahmet Kaya’nın TBMM’sinde yaş çay üreticilerinin alması gereken promosyonlarla ilgili açıklamasını bir Rizeli olarak gıpta ile izledik! Bu konuşmayı Rize Milletvekillerinden biri yapamaz mıydı ?

Geçen ay Çay üreticileri Derneği başkanı Mustafa Mavi ,promosyonlarla ilgili konuyu sosyal medya hesabından paylaşarak konuya dikkat çekmişti.

Konuyu geniş bir perspektifle bakarsak, 210 yaş çay üreticisinin yüzde 10’u çifti kayıt sistemine dahil olduğu için devletin vermiş olduğu gübre desteğini alıyor ve tarım sigortası olanaklarından yararlanıyor..

Ancak çay müstahsillerinin yüzde 90’nı çifti kayıt sistemine dahil olmadığı için bu olanaklarından yararlanamıyor..

Diğer önemli konular üreticilerden yasal yollarla kesilen aidat ve kesintilerdir, Yıllardan beri Rize ziraat odasının, üreticilerden kestiği aidatlar konusunu, gerek sosyal medya hesabımızdan gerek rizevizyon haber potalımızdan yaptığımız haberlerle çay müstahsillerine duyurduk.

Örnek olarak sadece 2019 yılını baz alırsak,

                                     Müstahsil Sayısı     Adat Tutarı    Brüt Kesinti      Hizmet Bedeli   Zir Odasına ödenen

RİZE ZİRAAT ODASI         29,493                 39 TL              1,150,227 TL     5,899 TL            1,144,328 TL

                                                                                                                    ( 1 Trilyon 144 milyon)

2019 yılında aidat 39 lira olduğunda 29, 493 üreticiden eski parayla net 1 trilyon 144 milyon TL gibi büyük bir meblağ, aidat arttığında meblağda artıyor…

Diğer ziraat odalarını da hesaba katarsak üreticilerden toplanan aidat eski parayla 7 triyon civanında büyük bir rakam olarak karşımıza çıkıyor.

Bu toplanan aidatları yıllara yayarsak korkunç bir meblağ ortaya çıkıyor !

Peki bunların Çay müstahsiline katkısı genel anlamda yok denecek kadar az! Bazı finansman giderleri, Çay alim evlerinin bakımları, bazı yardım giderleri sayılabilir..

Biz yılarca hep ziraat odalarının kesintilerini konuştuk eleştirdik, peki Rize ticaret borsasının kesintilerini bugüne kadar ya gözden kaçtı,yada birileri gözden kaçırdı!

Taki ,Çay Üreticileri Derneği Başkanı Mustafa Mavi’nin geçen ay gündeme getirdiği kesitlilerle ilgili tablo gündemi değiştirmeye yetti!

Ülkemizde çay bahçelerinin toplamı yaklaşık 800 bin dekar. Yaklaşık 200 bin çay üretici olduğuna göre ,üretici başına 4 dekar çaylık düştüğü kabul edilirse,4 dekarın yılda 3 sezonda 8 ton çay verdiğini var sayarsak,

8 ton yaş çay karşılığı kg fiyatı(2020) 3,27.00’dan tutarı 26.160.00, Budama bedeli,1.373.00 ,Destekleme 1.040.00, Toplam brüt 28.573.40 TL ediyor….

Devlet Stopaj (yüzde 2 ) RİZE Ticaret Borsası ( Binde 2 )

KESİNTİLER:         STOPAŞ :     -571,47   TL

                       Ticaret Borsası       56.00      TL

                       Ziraat Odası           45.00      TL

                       Kesintiler Toplam   -672.47 TL

Yukarıda tabloda görüldüğü gibi, Artvin’deki çay üreticileride, Rize Ticaret Borsasına bağlı olduğundan, kanunun kesilen binde 2 oranını yıllık bazda hesap edersek, ortaya korkunç bir rakam çıkıyor. Ziraat odalarının toplamı yılda eski parayla 7 trilyon ettiğin göre, gerisini siz hesap edin!

Yılardan beri Ziraat odasını eleştirdik durduk halen daha eleştiriyoruz. Peki Rize Ticaret Borsası bugüne kadar Çay müstahsilleri adına, Çay’ın vizyona hangi değeri kattığını bilen varsa lütfen söylesin. Bu kadar büyük paralar nereye gitti gidiyor, açıkçası yukarıdaki tabloya bakarak bir üretici olarak müstahsil olarak merak ediyorum.

Yıllardan beri ,üreticilerin lehine bir çay kanunun dahi çıkaramadıklarını, şimdi RTEÜ’önderliğinde çalışma yapıldığını biliyoruz…

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yıllardan beri söylediği metal yorgunu STK Başkanları, Siyasiler ve idareciler yüzünden ÇAY in başkenti, Başbakanlar şehri RİZE,bir kasaba görünümünden bir türlü kendini kurtaramamıştır!

Nasıl kurtarsın ki,15-20 yıldan beri ,kurdukları saadet zinciriyle, koltuklarına yapışan, Rize’ye Ekonomik anlamda hiçbir değer, vizyon katmayan, kendi koltuklarının altında ezilen, kurdele kesmekten vakitleri olmayan şovmenler olduğu müddetçe, kaybetmeye devam edeceğiz..

NOT: Çay üreticilerinden yapılan bu kesintiler, bankaların vereceği promosyon kaleminden karşılanırsa, hükümet tarafından verilen fiyat hiçbir kesintiye girmeden net olarak direk çay müstahsilinin cebine gireceğinden, bölgemiz ve üreticilerimiz adına büyük bir kazanç olur

Kaynak :