II. Selim

Babası : Kanuni Sultan Süleyman Annesi : Hürrem Sultan Doğduğu Tarih : 1524 Padişah Olduğu Tarih : 29 Eylül 1566 Öldüğü Tarih : 21 Aralık 1574

Sultan II. Selim Han

Sarı Sultân Selim diye de bilinen II. Selim 1566’da babasının vefâtından 23 gün sonra İstanbul’a gelerek Osmanlı tahtına oturmuştur. Daha sonra da bizzat Belgrad’a gelerek ordunun huzurunda da cülûs merâsimini tekrarlamıştır. Yeniçeri teşkilâtı cülûs bahşişinden dolayı ilk defa bu Padişah’a baş kaldırma belirtileri göstermiştir.

II. Selim, diğer Osmanlı Sultânlarına benzemeyen ve hem dirâyette ve hem ilim irfânda onların seviyesine çıkamayan bir şahsiyete sahiptir. Ordunun başında hiç bir sefere çıkmamıştır. Daha evvel Karaman Eyâletinin Paşa Sancağı olan Konya’da, Manisa’da ve Kütahya’da sancakbeyliği yapmış ve 42 yaşındayken Padişah olmuştu. Sokullu Mehmed Paşa da olmasaydı, devleti bu sekiz sene içerisinde belki aynı huzurla idare edemezdi. Ancak Kanuni Sultân Süleyman’ın dirâyetli Vezir-i A‘zamı Sokullu Mehmed Paşa, II. Selim yerine devleti idare ediyordu.

II. Selim devrinde patlak veren hadiselerden birincisi Yemen Meselesi idi. Kanunî devrinde iki beylerbeyilik haline getirilen Yemen’de zayıflayan Osmanlı idaresine karşı, Zeyd bin Ali neslinden gelen Topal Mutahhar isyan etti ve San‘a ile Te‘az taraflarına hâkim olan Murâd Paşa’yı mağlûb ederek katl eyledi. Bunun üzerine Yemen Eyâleti tek eyâlet haline getirilerek 975 Zilhicce/1568 Haziran tarihinde Haleb Beylerbeyi Özdemiroğlu Osman Paşa Beylerbeyiliğe getirildi ve buradaki isyanı bastırdı. Sokullu tarafından Yemen Serdârı olarak gönderilen Sinan Paşa’nın gayretleri de eklenince, Yemen, uzun süre Osmanlı hâkimiyeti altına girdi.

Aynı yıl Kurdoğlu Hızır Reis de Endenozya’ya sefer düzenlemişti. Bu arada 1569 yılında Astırhan’a ve Ruslara karşı sefer düzenlendiyse de, Kale Ruslardan alınamadı.

Bu arada 978/1570 tarihinde Kıbrıs Adası Venediklilerin elinden alındı ve bir Hıristiyan Krallığa da son verilmiş oldu. Kıbrıs Müslüman Türklerin eline geçti.

II. Selim devrinde Osmanlı ordusu ilk defa İnebahtı’da Hıristiyan deniz donanması karşısında mağlûbiyete uğradı. 7.10.1571 tarihinde meydana gelen İnebahtı bozgunu, maalesef Avrupalıların gözünde yenilmez ordu diye bilinen Osmanlı Ordusunun bu vasfını bozdu. Ancak İnebahtı’da kaybedilen Osmanlı Donanması kısa bir zaman içerisinde yeniden inşâ olundu. Bu arada Osmanlı ordularının desteğini alan Kırım Hânı Giray Hân’ın 24.5.1571 tarihinde Moskova’yı alacak kadar Rusları perişan ettiklerini burada kaydetmemiz gerekmektedir.

II. Selim devrinin parlak fetihlerinden biri de 1574 tarihinde Tunus’un kesin olarak Osmanlı topraklarına katılmasıdır. Bunun dışında II. Selim devri, fetihler ve zaferler devresi olmaktan ziyâde sulh ve mu‘âhedeler devresi olmuştur.

II. Selim, sekiz senelik saltanatından sonra 50 küsur yaşında Saray’da 18 Şaban 982/1574 tarihinde vefât etmiştir.

Şunu önemli ifâde edelim ki, Osmanlı Devleti’nin duraklama devresi, Kanunî’nin oğlu Şehzâde Mustafa’yı bir kısım müzevvirlerin iftirasıyla idama mahkûm ettirmesiyle başlar ve II. Selim devrini aslında bir duraklama devri saymak mümkündür. Zira bizzat ordusunun başında mücâhid fî sebîlillah bir Padişah yerine, Sarayından dışarıya çıkmayan ve sadece tenezzüh için Edirne ve benzeri yerlere giden bir Padişah anlayışı hâkim olmaya başlamıştır. Nitekim çok sevdiği Edirne’de Selimiye Camiini inşâ ettirmiştir.

Onun zamanında hizmet ifa eden Sadrazamlar arasında, devleti asıl yürüten insan diye bilinen Sokullu Mehmed Paşa, Lala Mustafa Paşa ve Özdemiroğlu Osman Paşa’yı; diğer devlet adamları meyânında Piyale Paşa, Koca Nişancı Celal-zâde Mustafa Çelebi ve Feridun Ahmed Bey’i ve ilim adamları arasında ise Şeyhülislâm Ebüssuud Efendi, Dede Cöngî Efendi, Kınalı-zâde Ali Efendi ve İmam Muhammed Birgivî’yi zikredebiliriz.

ZEVCELERİ: 1- Nurbânû Sultân; III. Murad’ın annesi ve İtalyan asıllı bir câriyedir. ÇOCUKLARI: 1- Sultân Murad III. 2- İsmihân Sultân. 3-Şehzâde Mehmed. 4-Şehzâde Ali. 5-Şehzâde Süleyman. 6-Şehzâde Mustafa. 7-Şehzâde Cihangir. 8-Şehzâde Abdullah. 9-Şehzâde Osman. 10- Gevherhân Sultân. 11-Şah Sultân. 12- Fatma Sultân.

 Kaynak: Osmanlı Araştırmalar Vakfı

06.09.1566	Kanuni Sultan Süleyman’ın vefatı.
07.09.1566	Zigetvar İç Kalesi’nin fethedilmesi. Sultan II. Selim’in tahta davet edilmesi.
27.09.1566	Şehzade II. Selim’in Afyonkarahisar’dan İstanbul’a hareketi.
29.09.1566	Drava üzerindeki “Bobokça“ Kalesi’nin fethedilmesi.
30.09.1566	Sultan II. Selim’in İstanbul’da Kadıköy’e gelmesi ve tahta çıkışı.
03.10.1566	Sultan II. Selim’in İstanbul’dan Belgrad’a hareketi.
17.10.1566	Sultan II. Selim’in Belgrad’a gelmesi.
21.10.1566	Ordunun Zigetvar’dan Belgrad’a hareketi.
26.10.1566	Kanuni Sultan Süleyman’ın cenazesini getiren ordunun Belgrad’a gelmesi ve cenazenin İstanbul’a gönderilmesi. Belgrad’da ilk yeniçeri hareketi.
31.10.1566	Sultan II. Selim’in Belgrad’dan İstanbul’a hareketi.
01.11.1566	İçki yasağı sebebiyle “Silsilei Ulema“nın yürüyüşü.
28.11.1566	Kanuni Sultan Süleyman’ın cenaze merasimi.
04.12.1566	Sultan II. Selim’in Halkalı’daki saraya gelmesi. İstanbul’da Yeniçeriler arasında ikinci hareketin başlaması.
07.12.1566	Cülus törenlerinde dağıtılan bahşişin ilmiye sınıfına da verilmesi kararı.
16.12.1567	Özdemiroğlu Osman Paşa’nın San’a Beylerbeyliğine tayini.
30.12.1567	Şam Beylerbeyi Mustafa Paşa’nın Yemen Serdarlığına tayini.
16.02.1568	İran elçisi Şahkulu Han’ın Edirne’ye gelişi.
17.02.1568	Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında 8 yıllık bir süre için Edirne’de barışın imzalanması.
28.04.1568	San’a ve Yemen Beylerbeylikleri’nin yeniden birleştirilmesi.
13.05.1568	Yemen Serdarı Mustafa Paşa’nın Şam’dan Mısır’a hareketi. Özdemiroğlu Osman Paşa’nın Yemen fethi. Taaz’ın alınması. Edirne’de Mimar Koca Sinan’ın yapacağı Selimiye Camii inşaatının başlaması.
05.01.1569	Mısır Beylerbeyi Koca Sinan Paşa’nın, Yemen Serdarlığı görevine hareketi.
03.05.1569	Mısır’ın en stratejik kalesi olan Kahire Kalesi’nin alınması.
15.05.1569	Aden’in alınması. Mısır Kaptanı Kurdoğlu Hayreddin Hızır Beyin Sumatra seferi ve Türk denizciliğinin Okyanusa dayanması.
26.07.1568	Sana’nın alınması. Sokullu Mehmed Paşa’nın Ejderhan Astrahan seferi.
04.08.1568	Don-Volga Kanalı’nı açarak Karadeniz ile Hazar Denizi’ni birleştirme planı.
19.09.1569	İstanbul’da büyük yangın.
18.10.1569	Osmanlı-Fransa arasında ikinci dönem kapitülasyonların imzası.
15.05.1570	Donanmanın Kıbrıs seferi sebebiyle Akdeniz’e hareketi.
18.05.1570	Kevkeban Kalesi’nin alınması ve Yemen barışı. Behram Paşa’nın Yemen valiliği üzerine Zebid’e gitmesi.
21.05.1570	Donanmanın Kıbrıs Adası’ndaki Limasol koyunda demirlemesi.
01.07.1570	Limasol Koyu’na asker çıkarılması.
04.07.1570	Ağır topların ‘Larnaka’ sahiline çıkarılması. Harp Meclisi’nde ‘Lefkoşe’nin kuşatılmasına karar verilmesi.
09.07.1570	Girne Kalesi’nin teslim olması. Lefkoşe’nin alınması ve bazı kalelerin kolayca işgali.
18.07.1570	Magosa Kalesi’nin kuşatılması.
23.01.1571	Magosa kuşatmacılarına yardım kuvvetiyle levazım ve mühimmat gönderilmesi.
01.03.1571	Koca Sinan Paşa’nın Yemen’den dönüşü.
04.05.1571	Donanmanın Akdeniz seferine çıkışı. Dalmaçya’nın fethi.
01.08.1571	Magosa Kalesi’nin teslimi. Kıbrıs Adası’nın tamamının alınması.
15.09.1571	Kıbrıs Serdarı Lala Mustafa Paşa’nın İstanbul’a hareketi.
07.10.1571	“İnebahtı” Deniz savaşı. Donanmanın mağlubiyeti.
21.10.1571	İstanbul tersanesinde yeni bir donanma inşasına başlanması.
13.06.1572	Kaptanı Derya Kılıç Ali Paşa’nın İstanbul’dan Akdeniz seferi için hareketi.
07.03.1573	Osmanlı Devleti ile Venedik arasında barış andlaşması.
03.06.1573	Piyale ve Kılıç Ali Paşaların İtalya güneyindeki “Pulya” seferine hareketleri. Ayasofya’nın onarımı ve iki minare ilave edilmesi.
15.05.1574	Donanmanın Tunus seferi için Akdeniz’e hareketi.
09.06.1574	Boğdan zaferi. Osmanlı hakimiyetinin bölgede güçlenmesi.
22.07.1574	Tunus’da “Halk-ul-Vad” sahiline ordu çıkarılması.
23.08.1574	Şeyhülislam Ebussud Efendi’nin vefatı. Hak-ul Vad Kalesi’nin fethi.
13.09.1574	Tunus şehrinin istihkamı. “El-Bastiyan” Kalesi’nin fethi.
30.10.1574	Donanmanın Tunus’dan İstanbul’a hareketi.
04.12.1574	Sekiz sene için yenilen Osmanlı-Avusturya antlaşmasının İstanbul’dan Viyana’ya gönderilmesi. Ünlü Mimar Sinan’ın eseri, Edirne’deki Selimiye Camii’nin inşaatının tamamlanması.
15.12.1574	Sultan II. Selim’in İstanbul’da vefatı.
21.12.1574	Sultan II. Selim’in Manisa valisi olan veliahtı şehzade Murad’ın İstanbul’a hareketi. Sultan Murad’ın beş kardeşinin idamı.
22.12.1574	Sultan II. Murad’ın tahta çıkışı.